Przegrany w wojnie według Józefa Mackiewicza
Wojna – uniwersalnie negatywne zjawisko. Charakterystyczny dla niej jest podział ról na wrogów i przyjaciół, na zwycięzców i pokonanych. Powszechnie wiadomo, że II wojnę światową wygrali alianci ze Związkiem Radzieckim, Anglią i Amerykanami na czele. Nie jest to jednak tak oczywiste jak przywykło się o tym mówić – to stara się wyjaśnić Józef Mackiewicz – zagorzały antykomunista, pisarz, publicysta.
W historii nazistowskie Niemcy stanowią główną siłę rozpoczynającą II wojnę światową w 1939 r. Ekspansjonistyczna polityka Hitlera rozpoczęła się od łamania postanowień Traktatu Wersalskiego. Poprzez wejście do Polski, plan Barbarossa, wypowiedzenie wojny Stanom Zjednoczonym – punktem końcowym ekspansji staje się podbicie Berlina 2 maja 1945r, a tydzień później kapitulacja Niemiec.
Józef Mackiewicz zauważa nieoczywisty element wojny, jak Niemcy nieumyślnie pomogły komunizmowi. „Największym popularyzatorem bolszewizmu . . . w całej Europie, stali się . . . Niemcy” – wskazuje w broszurce „Optymizm nie zastąpi nam Polski” z października 1944 r. Skąd wynika taka dziwna konkluzja? Naziści integrują swoją narrację z antykomunizmem. Niemiecka krucjata antykomunistyczna niosła za sobą narrację antysemicką, przekonanie o wyższości rasy aryjskiej, przez co Sowieci mieli przewagę ideologiczną, jako ci, którzy walczą przeciwko tej niesprawiedliwości.
Walka przeciwko sowietom była bardzo ryzykowna, tym bardziej że w szeregach Polski Podziemnej nie brakowało różnych działaczy prosowieckich. Ofiarą tego także stał się Mackiewicz, który został skazany za działalność proniemiecką, mimo że absolutnie nie kolaborował z nazistami, a wręcz działał na ich niekorzyść.
„Rzecz jest w tym, że nigdy chyba w dziejach takie miliony ludzi, z takim upragnieniem nie czekały na wojnę i tyle się po wojnie spodziewały. Otóż stopień rozczarowania, przez te bydlę hitlerowskie, jest w ludziach, jak zawsze w takich wypadkach, proporcjonalnie większy od napięcia poprzednio pokładanych nadziei. Rozczarowanie jest druzgocące. Tu chodzi już nie o wojnę, a o przyszłość powojenną. Rozczarowanie, przepowiadam, wyrodzi się w pragnienie pokoju. A wie pan, gdzie największy na świecie panuje zawsze spokój? W więzieniu. (…) Otóż tego utożsamienia ‘pokoju’ ze ‘spokojem’, należy się obawiać. A wszystko przez tego skurwysyna Hitlera, kretyna z wąsikiem. Zgnoił cały świat. (…) Pan wie, kto zwycięży w tej wojnie? Niemcy? Anglia? Sowiety? Amerykanie? Nie! Zwycięży wszechświatowa kurwa!” – napisał Mackiewicz w „Nie trzeba głośno mówić”. Oprócz mocnej narracji antyhitlerowskiej najbardziej w oczy rzucają się ostatnie słowa, ale szczególnie ton narracji, zdenerwowanie, a wręcz wściekłość, niemoc – są doskonałym odbiciem nastroju, który zapanował nad światem.
Mackiewicz zauważa, że w wojnie najbardziej przegrali ludzie, nieważne po jakiej stronie. Wskazuje też, iż nie wszyscy zbrodniarze zostali ukarani, ponieważ „co jest zbrodnią, a co nie jest, decyduje nie prawda obiektywna. Zadecyduje o tym strona zwycięska”. Na dowód tych słów możemy przytoczyć proces norymberski, gdzie Sowieci, zamiast siedzieć na ławie oskarżonych, byli sędziami.
„Czy panowie słyszeli ten dowcip o tym, jak Stalin wysłał eskadrę bombowców na Berlin? Będziecie bombardować, mówił do pilotów, obiekty wojskowe, kolejowe, itd. Poza tym śródmieście. Zginie przy tym trochę kobiet i dzieci, cóż robić, to są wymagania wojenne. Ale jeżeli ktokolwiek z was zbombarduje niemiecką propagandę, tego każę po powrocie rozstrzelać na miejscu!” – ten cytat Mackiewicza idealnie podsumowuje, że najbardziej przegraną w wojnie stroną jest ludzkość.
Źródła:
„Optymizm nie zastąpi nam Polski” Józef Mackiewicz
„Nie trzeba głośno mówić” Józef MackiewiczBałżewska, K. (2013). Losers, Winners, and Their Crimes in the Context of the Themes of Józef Mackiewicz’s Selected Works. The Polish Review, 58(4), 71–79. https://doi.org/10.5406/polishreview.58.4.0071
Przeczytaj także
Dołącz do newslettera!
