Śladami Józefa Mackiewicza po Wilnie
W 1907 roku rodzina Józefa Mackiewicza przyjeżdża do Wilna z Petersburgu i zamieszkuje przy ulicy Witebskiej 1, nieopodal wileńskiej Rossy. Właśnie tu rozpoczęła się historia publicysty Józefa Mackiewicza, który swoje kochane Wilno i jego okolice nieraz jeszcze będzie wspominał w swojej twórczości. Niestety tablic pamiątkowych o Józefie Mackiewiczu w Wilnie praktycznie nie ma.
Wybierając się w podróż do Wilna i wpisując w Google hasło „wycieczki po Wilnie”, jedną z pierwszych pozycji będzie wycieczka śladami Adama Mackiewicza. Szukając nawet przez godzinę, nie znajdziemy ekwiwalentnej wycieczki śladami Józefa Mackiewicza, antykomunisty z krwi i kości, miłośnika Wilna. Jednak takie miejsca, które zostawiły znaczący ślad w twórczości publicysty, na mapie Wilna nadal istnieją.
Pierwszym takim miejscem jest dawny dom Mackiewiczów przy ulicy Witebskiej 1. Dom graniczył z ulicą biegnącą wzdłuż nasypu kolejowego, kolei Warszawa-Mińsk. Kiedy pociągiem jechał car, mieszkańcom nie pozwalano nawet wyjść z domu. Publicysta, będąc dzieckiem, z okna obserwował mijający pociąg z carem. Na początku 2017 roku została tu umieszczona tablica pamiątkowa.
Józef i Stanisław Mackiewicz uczęszczali do niegdyś istniejącego prywatnego rosyjskojęzycznego Gimnazjum Winogradowa w Wilnie. Ta szkoła była uznawana za najlepszą w mieście, do niej uczęszczało mnóstwo dzieci z zamożnych polskich rodzin. Gimnazjum znajdowało się naprzeciwko kościoła św. Katarzyny.
Kolejnym miejscem, które warto odwiedzić, podążając śladami J. Mackiewicza, jest redakcja „Słowa”. Niegdyś mieściła się ona w kamienicy u zbiegu ulic Barbary Radziwiłłówny i Zamkowej 2 (Pilies g.). Redaktorem naczelnym, a potem właścicielem redakcji był brat Józefa Mackiewicza – Stanisław Cat-Mackiewicz. Józef Mackiewicz był wieloletnim publicystą w niniejszym dzienniku.
Choć Mackiewicz wraz z żoną został pochowany w Londynie, odwiedzając Wilno warto również zajrzeć na cmentarz na Rossie, gdzie została pochowana najbliższa jego rodzina – ojciec i matka.
Prawdopodobnie najsłynniejszą kawiarnią międzywojennego Wilna była kawiarnia Rudnickiego, mieszcząca się na rogu alei Giedymina. Kawiarnia znajdowała się naprzeciwko Katedry Wileńskiej, a na filiżankę kawy przychodziła tu wileńska inteligencja, w tym Józef Mackiewicz.
Ostatnim miejscem na mapie Wilna, ściśle powiązanym z życiem Józefa Mackiewicza jest jego dom w Czarnym Borze, gdzie przez prawie 10 lat mieszkał ze swoją żoną, Barbarą Toporską. To właśnie w tym miejscu powstał tom reportaży „Bunt rojstów”, natomiast najbliższe okolice zostały jeszcze nieraz opisane przez publicystę w jego powojennych powieściach. Po ucieczce Mackiewiczów przed nadejściem Armii Czerwonej, dom przez kilkadziesiąt lat był używany przez osoby trzecie. Z czasem jednak został opuszczony i groziło mu całkowite zniszczenie. Dawną świetność przywrócono za inicjatywą Fundacji Wileńszczyzny, która w 2014 roku rozpoczęła prace remontowe. Dzisiaj mogą go odwiedzać również turyści.
Przeczytaj także
Dołącz do newslettera!
