Rodzina Józefa Mackiewicza pochodziła „ze starej szlacheckiej rodziny Litwy“. Jego ojciec, Antoni Mackiewicz, pochodził z zubożałej szlachty herbu Boża Wola o przydomku Jańcza. Dziad Józefa Mackiewicza, Bolesław Mackiewicz, za udział w powstaniu styczniowym został zesłany na Syberię i tam zmarł. Antoni swoją karierę rozpoczął od pracy w sklepie z winem. Była to praca fizyczna. Potem karierę kontynuował jako dyrektor i współwłaściciel firmy Fochts i S-ka. Matka Józefa, Maria Pietraszkiewiczówna, urodziła się w 1874 r., pochodziła z Krakowa ze środowiska profesorsko-literackiego. Ojciec Marii, Ksawery Pietraszkiewicz, wykładał fizykę i matematykę. Przyszła Mackiewiczowa pochodziła z licznej rodziny.
Antoni Mackiewicz w wieku trzydziestu sześciu lat poznał dwudziestodwuletnią Marię w Krakowie. Wkrótce para zawarła małżeństwo.
Mieszkali początkowo w Petersburgu. Tutaj urodziły się im dzieci. W 1896 r. rodzi się starszy brat Stanisław, dziennikarz, publicysta, pisarz i polityk, używający pseudonimu Cat, następnie na świat przyszła Seweryna, a 21 kwietnia 1902 r. — Józef Mackiewicz. Bracia różnili się znacząco. Starszy, Stanisław, był wątły i cichy, nauczył się czytać w wieku czterech lat i od tego czasu interesowały go tylko książki. Młodszy brat Józef był wesoły. Ciotki nazywały go „poziomeczką“. Lubił zwierzęta pluszowe i budowanie z klocków. Czytać nauczył się w siódmym roku życia.
W 1907 r. rodzina przeniosła się do Wilna i zamieszkała w domu kupionym przez ojca przy ul. Witebskiej 1. W tym czasie Józef Mackiewicz uczęszczał do prywatnego gimnazjum Winogradowa. Po ukończeniu III klasy przeniósł się do nowo utworzonego polskiego Gimnazjum Stowarzyszenia.
Życie rodzinne Mackiewiczów poza pracą i wychowywaniem dzieci wypełnione było spotkaniami z sąsiadami, krewnymi, uroczyście obchodzono wszystkie święta. W domu Mackiewiczów „kwitł kult dla literatury pięknej“. Matka czytała dzieciom Trylogię Sienkiewicza, Seweryna przeczytała w dzieciństwie wszystkie dzieła Szekspira i Słowackiego. Sześcioletni Józio otrzymał na gwiazdkę książkę Dyakowskiego „Nasz las i jego mieszkańcy“, dzięki której nauczył się czytać.
12 maja 1914 roku ciężko zaniemógł Antoni Mackiewicz – zmarł następnego dnia. W czerwcu pani Mackiewiczowa z córką i Józefem wyjechała do Ciechocinka. Tu w sierpniu 1914 r. zastał ich wybuch wojny, która na zawsze zmieniła życie młodego Józka.
Maria Mackiewiczowa zmarła 22 sierpnia 1932 r. Została pochowana obok męża w Wilnie, na cmentarzu na Rossie.
Bibliografia:
Seweryna Orłosiowa „Kronika rodzinna“
Włodzimierz Bolecki „Ptasznik z Wilna. O Józefie Mackiewiczu. Zarys monograficzny“