Publikacje odnajdywane po latach czyli nieśmiertelność twórczości Mackiewicza

30-12-2023 Łukasz Czunkiewicz

Jednym z wyróżniających elementów Józefa Mackiewicza jest fakt, że nadal ukazują się jego nowe książki. Chociaż nie są one publikowane w taki sam sposób jak w przeszłości, to są one wynikiem ciężkiej pracy, wysiłku i energii niewielkiej grupy ludzi. Najważniejszą osobą w tym procesie jest Nina…

Jednym z wyróżniających elementów Józefa Mackiewicza jest fakt, że nadal ukazują się jego nowe książki. Chociaż nie są one publikowane w taki sam sposób jak w przeszłości, to są one wynikiem ciężkiej pracy, wysiłku i energii niewielkiej grupy ludzi.

Najważniejszą osobą w tym procesie jest Nina Karsov z Londynu, spadkobierczyni praw autorskich po Józefie Mackiewiczu i Barbarze Toporskiej, która jest wydawcą tych dzieł. Współpracuje z nią Michał Bąkowski, który dokonuje selekcji tekstów. Zwykle są to publikacje odnajdywane po latach w przedwojennych i wojennych rocznikach czasopism, z których składane są nowe tytuły. Taki opis zasłyszeć można było w audycji Programu 3 Polskiego Radia.

W dzisiejszych czasach czytelnicy mają dostęp do różnorodnych tekstów napisanych przez Józefa Mackiewicza, w tym do utworów publicystycznych, listów oraz literatury pięknej. W 2015 roku pojawił się tom opowiadań oraz powieść, które wpisują się w nurt beletrystyki skupiającej się na przeszłości, przed rewolucją i pierwszymi okresami kryzysu w rycerskiej tradycji. Są to nowele oraz reportaże historyczne, koncentrujące się na tematyce związanej z pierwszą wojną światową.

Józef Mackiewicz jest pisarzem niezapomnianym, o czym świadczą nie tylko nowe wydania jego książek i ciągle odnajdywane powieści, ale również zainteresowanie, które on budzi w społeczeństwie.

Właśnie z tego powodu rok 2022 był poświęcony postaci pisarza Józefa Mackiewicza. Uchwała głosiła, że „Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w stulecie urodzin wybitnego pisarza — uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej”.

Dlaczego więc książki Mackiewicza dopiero w XXI wieku po raz pierwszy widzą światło dzienne? Chodzi o to, że jego los był determinowany nie ze względu na jego antykomunistyczne poglądy, lecz ze względu na jego doświadczenia. Jako świadek zbrodni katyńskiej i masakry ludności żydowskiej w Ponarach dokonanej przez Niemców, uważany był przez służby specjalne sowieckiego imperium za bardzo istotnego wroga. Przez to większość jego powieści nie ujrzało światła dziennego za czasów jego życia. Natomiast jest on o tyle istotnym prozaikiem historycznym, że w dzisiejszych czasach jego prozy nabierają innego, istotnego znaczenia.