Dlaczego warto poznać Józefa Mackiewicza?
Józef Mackiewicz był wybitnym i bezkompromisowym publicystą XX wieku. Wypowiedział prywatną wojnę komunizmowi, z którym walczył za pomocą słowa pisanego. „Mackiewicz miał zawsze bardzo wielu przeciwników. Tępili go w podobnym stopniu liberałowie co konserwatyści, narodowcy tak samo jak komuniści, władze kościelne i AK-owcy. To dlatego, że Mackiewicz obnażał nieprawdziwość powszechnie przyjętej wizji historii. Pokazywał całą jej złożoność, wielowątkowość, trudności w przyznaniu komuś racji. Nie mogło się to podobać wszystkim” – uważa Włodzimierz Bolecki, autor biografii Mackiewicza pt. „Ptasznik z Wilna”. W tej sytuacji nie musi dziwić, że jego książki ukazywały się jedynie nakładem wydawnictw emigracyjnych lub w drugim obiegu.
Oto 10 ciekawostek z życia wybitnego pisarza, intelektualisty, które mogą zainspirować do bliższego poznania jego osoby i zgłębiania jego twórczości, która niestety, nigdy nie stała się powszechna i nie weszła do kanonu lektur szkolnych.
1. Pierwszym dziełem napisanym przez Józefa Mackiewicza wraz z Kazimierzem Leczyckim była sztuka teatralna „Pan poseł i Julia”, wystawiana w Wilnie.
2. Najważniejsze książki Mackiewicza są powieściami, opartymi często na faktach historycznych. Autor posługiwał się źródłami, dokumentami, relacjami naocznych świadków, wspomnieniami. Jako pisarz był wiarygodnym świadkiem historii, w której często sam uczestniczył.
3. W 1936 roku Józef Mackiewicz w proteście przeciw polityce państwa wobec mniejszości narodowych, przeszedł na prawosławie. Do śmierci był wiernym parafii prawosławnej w Monachium.
4. Na przełomie 1942–1943 roku Józef Mackiewicz został skazany przez sąd specjalny AK na karę śmierci, na szczęście wkrótce podjęto decyzję o jego uniewinnieniu. Do dzisiaj nie są jasne okoliczności wydania wyroku śmierci.
5. W maju 1943 r. Józef Mackiewicz na zaproszenie niemieckie i za zgodą polskich władz podziemnych udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok polskich oficerów zamordowanych przez Sowietów. Po powrocie z miejsca zbrodni w „Gońcu Codziennym” ukazał się poruszający wywiad z Mackiewiczem pod znamiennym tytułem „Widziałem na własne oczy”, potem napisał książkę pt. „Katyń: zbrodnia bez sądu i kary” – jedną z pierwszych prac na świecie, w której odpowiedzialność za zbrodnię katyńską, jednoznacznie przypisuję się J. Stalinowi i sowieckim zbrodniarzom.
6. W 1971 roku Mackiewicz został odznaczony przez prezydenta RP na Uchodźstwie Augusta Zaleskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.
7. Mackiewicz był bezkompromisowym wrogiem komunizmu w rubryce „narodowość”, zawsze prowokacyjnie wpisywał: „antykomunista”.
8. W 1975 roku Wydział Slawistyczny Uniwersytetu w Kansas (USA) zgłosił kandydaturę Mackiewicza do literackiej Nagrody Nobla.
9. Józef Mackiewicz należał do tych, którzy w sposób przenikliwy widzieli rozmaite polskie ograniczenia i je krytykowali, z tego powodu do 1989 roku i obalenia w Polsce komunizmu, panował całkowity zakaz drukowania jego książek
Józef Cyrankiewicz, wieloletni premier rządu komunistycznego w Polsce, w przemówieniu na Wawelu w roku 1966 powiedział, że Józef Mackiewicz należy do najbardziej zaciekłych wrogów Polski Ludowej i komunizmu.
10. Od 2002 roku, przyznawana jest cyklicznie Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza, ufundowana w celu upamiętnienia postaci i dzieła jej patrona, a ogłoszenie wyników i uroczystość wręczenia laurów medalu z wizerunkiem Mackiewicza i jego pisarskim credo „Jedynie prawda jest ciekawa” mają miejsce każdego 11 listopada w Święto Niepodległości.
Przeczytaj także
Dołącz do newslettera!
