„Czarny sufit” – historia Józefa Mackiewicza w filmie
Rok 2022 był rokiem Józefa Mackiewicza. Kończąc rok, upamiętniający sławnego publicystę i historyka, Instytut Pamięci Narodowej przygotował pierwszy w historii film fabularny o Józefie Mackiewiczu i jego żonie Barbarze Toporskiej.
Nadal nie ukazał się żaden film, oparty na powieściach tej słynnej postaci. Jednak Józef Mackiewicz zasługuje, aby jego nazwisko znalazło się na kartach historii, a jego postać została przybliżona szerszemu gronu Polaków. Instytut Pamięci Narodowej postanowił rok Józefa Mackiewicza zakończyć premierą filmu „Czarny sufit”, który ma przybliżyć odbiorcom sylwetkę sławnego publicysty. Premiera odbyła się 14 grudnia 2022 roku w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym w Warszawie.
„Józef Mackiewicz był jednym z pierwszych Polaków – obok Ferdynanda Goetla i Jana Emila Skiwskiego – którzy widzieli zwłoki polskich oficerów w Katyniu. W 1952 roku zeznawał przed specjalną komisją Kongresu USA badającą zbrodnię katyńską. Opublikował setki artykułów wspomnieniowych i komentarzy politycznych. Nie uznawał PRL jako legalnej formy państwowości polskiej. Był nieustannie krytykowany przez część środowisk AK na emigracji za negatywną ocenę polityki KG AK wobec ZSRS podczas wojny oraz za swój nieprzejednany antykomunizm” – opowiadają producenci filmu.
Warto wspomnieć, że Józef Mackiewicz był tym pisarzem, którego książki za czasów ZSRR nigdy nie były wydane legalnie. Z powodu jego kontrowersyjnych poglądów politycznych – dotąd nie został nakręcony żaden film na podstawie jego książek.
„Jego książki ukazywały się jedynie nakładem wydawnictw emigracyjnych lub w drugim obiegu (łącznie 51 pozycji). Uważał, że prawda jest bardziej dramatyczna niż fikcja literacka. Łączył fikcję z dokumentami, mieszał w narracji reportaż i sceniczność, panoramiczną i personalną prezentację wydarzeń, pedantycznie przedstawiał szczegóły przyrodnicze, historyczne i lokalne, miał też znakomite wyczucie języka mówionego. Swoim pisarstwem dowodził, że zarówno niemiecki nazizm, jak i sowiecki komunizm są uosobieniem zła” – komentują producenci filmu.
Akcja filmu fabularnego toczy się w 1968 roku w Monachium, dokąd z powodu władz komunistycznych, sprawujących rządy w jego kraju, emigrował pisarz wraz z żoną Barbarą Toporską. Warto zauważyć, że akcja toczy się tuż po interwencji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację.
W domu Mackiewicza pojawia się wieloletni przyjaciel, redaktor paryskiej „Kultury” Jerzy Giedroyć. Choć to spotkanie tak naprawdę nigdy nie miało miejsca w rzeczywistości – twórcy filmu ten zabieg wykorzystali celowo. To spotkanie pozwoliło twórcom przybliżyć kontrowersyjną postać publicysty i jego poglądy na temat ówczesnej władzy międzynarodowej, kondycji Polski Ludowej, a także systemu komunistycznego.
Film przypomina dialog dwóch pisarzy, gdzie Giedroyć raczej jest cierpliwym słuchaczem. Dialog ma na celu przybliżyć, zwłaszcza młodemu pokoleniu, postać Józefa Mackiewicza i ukazać jego poglądy na system komunistyczny, kościół i wszelkie zachodzące reformy.
W roli Józefa Mackiewicza wystąpił polski aktor filmowy i teatralny Marek Kalita. Żonę Barbarę Toporską-Mackiewicza zagrała Agnieszka Wosińska, natomiast Jerzego Giedroycia – Krzysztof Stroiński. Reżyserem filmu jest Arkadiusz Biedrzycki.
Film można obejrzeć za darmo, na YouTube Instytutu Pamięci Narodowej.
Przeczytaj także
Dołącz do newslettera!
