Credo przewodnie Józefa Mackiewicza

10-01-2023 Katarzyna Pieczuro - Mažeikienė

Józef Mackiewicz przez prawie całe swe życie konsekwentnie realizował swój program literacki. Gdy kilka lat przed śmiercią był zapytany o credo przewodnie, odpowiedział: Prawda. Czy coś z niej, ale prawda. Fikcja sama mnie nudzi. Tak zwana fikcja osób czy sytuacji służy do uzupełnienia prawdy, jaką autor…

Józef Mackiewicz przez prawie całe swe życie konsekwentnie realizował swój program literacki. Gdy kilka lat przed śmiercią był zapytany o credo przewodnie, odpowiedział:

Prawda. Czy coś z niej, ale prawda. Fikcja sama mnie nudzi. Tak zwana fikcja osób czy sytuacji służy do uzupełnienia prawdy, jaką autor widzi. Całą prawdę zna tylko Bóg, ale autor odpowiedzialny jest w opisie nie tylko za to, co widzi, ale i za to, co widząc, świadomie przemilczy. Tym bardziej, jeżeli czyni to na rozkaz, czy pod innym naciskiem z góry. Niezależnie od władz czy ustroju społeczeństwa. Krajobraz, ludzie w nim, wszystko powinno być prawdziwe. Mnie szczególnie interesuje człowiek na tle dokumentów historycznych.

Przez wiele dziesięcioleci Józef Mackiewicz trzymał się i bronił swego programu literackiego. Pisząc najczęściej o sprawach trudnych, dotyczących współczesności, pozostał sobie wierny. Pisał o rzeczach najważniejszych, o sensie patriotyzmu, o historii najnowszej i o wierności prawdzie. A każdy jego tekst był katalizatorem sporów i dyskusji, dotykając wciąż te same krwawe rany.

Był także wielokrotnie wyróżniany za swą twórczość literacką. Kilkakrotnie otrzymał nagrodę londyńskich „Wiadomości”, Nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w dziedzinie literatury, nagrodę nowojorskiego wydawnictwa „Kontra” za Drogę donikąd, Nagrodę Literacką im. Zygmunta Hertza przyznawaną przez redakcję paryskiej „Kultury”, której J. Mackiewicz odmówił. Otrzymał Nagrodę im. Anny Godlewskiej, Nagrodę Miesięcznika „Arka”. W 1971 roku prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski odznaczył pisarza Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Mackiewicz otrzymał wiele nagród i wyróżnień przyznawanych przez mniej wpływowe środowiska polonijne, które doceniały jego twórczość oraz bezkompromisową postawę w ocenie powojennej rzeczywistości w Polsce. Przykładem jest Nagroda Towarzystwa Krzewienia Nadziei związanego z pismem „Gwiazda Polarna”, które wydawane jest w Stanach Zjednoczonych.

Źródło: Kazimierz Maciąg „Sam jeden. Józef Mackiewicz – pisarz i publicysta”, Warszawa 2021.