Filozofia J. Mackiewicza

15-10-2023 Katarzyna Pieczuro - Mažeikienė

Józef Mackiewicz – tworzył w okresie, gdy było wymagane podporządkowanie się opinii zbiorowej, a był on człowiekiem wolności myśli i słowa, którego uparczywie się trzymał, nawet wbrew zdaniu innych, więc był pisarzem „innym”, o odrębnej na ten czas filozofii. Dla Mackiewicza nadrzędną wartością jest wolność jednostki,…

Józef Mackiewicz – tworzył w okresie, gdy było wymagane podporządkowanie się opinii zbiorowej, a był on człowiekiem wolności myśli i słowa, którego uparczywie się trzymał, nawet wbrew zdaniu innych, więc był pisarzem „innym”, o odrębnej na ten czas filozofii.

Dla Mackiewicza nadrzędną wartością jest wolność jednostki, apelował, że ważnie jest nie sam temat książki, lecz prawo pisania -wypowiadania przekonań mniejszości wbrew poglądom większości. Kolejną głowną wartością dla Mackiewicza jest – prawda, lecz interesowało go nie tylko sama Prawda czy jej podanie, lecz poszukiwanie jej i studiowanie. W artykule Na Zgliszczach Polski Mackiewicz pisze: „Obowiązkiem każdego myślącego człowieka jest zastanawianie się nad przyczynami zjawisk, wydobywanie prawdy przez odzielanie ziarna od plew, a nie mieszanie wszystkiego w jeden bezmyślny korzec”. Doświadczenia komunizmu, pozdróże po kraju i obserwacje zbrodni w Katyniu wyłoniło w nim powołanie głoszenie prawdy, któremu Mackiewicz pozostał wierny przez całe życie. „Prawda jest przykra, ale byłoby głupio jej nie patrzeć w oczy”, „jedynie prawda jest ciekawa”, Głosił to w czasach, gdy było brak prawdy, gdy była falszowana. Według niego wszelka literatura istnieje po to, aby okazywać prawdę a pisarz jest dostarczycielem prawdy, powinien przedstawiać przeżytą prawdę w literackiej formie.

Wartość prawdy u Mickiewicza wiąże się z uznaniem jednostki ludzkiej. – każda osoba ludzka jest indywidualna, każdy z ludzi jest całością, mikrokosmosem, wyposażonym w wolność i przeznaczonym do kierowaniem swoich losów. Mackiewicz w swej twórczości wiele uwagi poświęcał jednosce człowieka, ujawniając, że życie jednego człowieka jest kosmosem i historią – warte więcej niż wszelkie struktury społeczne, gdyż człowiek swymi decyzjami wywołuje ławinę zdarzeń, a te tworzą historię, przykladem tego jest powieść Sprawa pułkownika Miasojedowa.

Duże znaczenie J. Mackiewicz w twórczości okazuje dla natury i przyrody. W twórczości często zestawiał oba światy świat ludzki i świat natury. Jeżeli przyroda u Mackiewicza wyjaśniała postawę ładu życiowego to polityka była podstawowym środkiem poznaniu rzeczywistości. Bez polityki nie można – pisał- Nie można dlatego, że stanowi ona skladową część życia.

Ojczyzna i patryotyzm Mackiewicza jest związany z ludźmi wśród których żyje. Stąd w powieściach powstaje obraz „małej ojczyzny”, gdzie współżyją ludzie różnych narodów, religii i języków, tworząc harmonię współistnienia, łączy ich wspólna hostoria i ziemia.

Źródło:

Józef Mackiewicz i krytycy antologia tekstów pod redakcją Marka Zybury, Łomianki 2009.