Mackiewicz a relacje z Rosją
Rosja przedrewolucyjna była bardziej ludzka niż Rosja sowiecka – tak Józef Mackiewicz odzywał się o kraju, w którym spędził swoje dzieciństwo. Jego relacje z Rosją nie należą do najłatwiejszych, a walkę o liberalność określa jako początek końca ludzkiego oblicza Rosji.
Swoje dzieciństwo powieściopisarz spędził w Rosji carskiej. Lata przedrewolucyjne pisarz określa lepiej aniżeli wszystko, co się wydarzyło po rewolucji. Rosja carska była stosunkowo tolerancyjna wobec innych narodowości, kultywowała moralność chrześcijańską, respektowała niezawisłość sądownictwa i szanowała własność prywatną. Według Mackiewicza ówczesna Rosja niewiele się różniła od innych znanych wtedy monarchii zachodniej Europy.
Zdaniem Mackiewicza Rosja wewnątrz kraju była podzielona nie ze względu na narodowość, ale warstwy społeczne. Zatem istniała tam nie tyle nierówność narodowa, o ile nierówność stanowa.
Bolszewizm dla Mackiewicza nie oznaczał pozytywnych przemian, które zaszły w Rosji. Uważał on, że pozytywnie przez wszystkich odbierane słowo „rewolucja”, w przypadku Rosji musiałoby się pozbyć dobrego wydźwięku. Słowa mają ogromne znaczenie i czasami ich złe stosowanie w określonych sytuacjach może prowadzić do błędnej interpretacji zjawiska. Rewolucja w Europie miała pozytywne korzenie. Jednak w przypadku Rosji było całkiem odwrotnie. Stosowanie tego pojęcia pozwoliło bolszewikom powiązać przewrót z takimi pojęciami, jak: wolność, demokracja i równość.
Czy w Rosji zaistniała demokracja? Według pozytywnego nastawienia pozostałej części Europy do znaczenia pojęcia „rewolucja” – tak, faktycznie musiałaby. Jednak zdaniem pisarza przewrót bolszewicki nie był walką o sprawiedliwość i równość społeczną. Nie była to walka o dobro wszystkich narodów. Była to rewolucja, która pozbawiła Rosję wolności i liberalnego pomysłu na państwo, do której Rosja w dalszych latach nie zmogła powrócić.
Mackiewicz próbował odpowiedzieć na pytanie, które zresztą stawiał innym w celu potwierdzenia swojej tezy. A pytanie to można by było ułożyć tak: gdzie było więcej miejsca dla prawdy i wolności społeczeństwa – w Rosji carskiej czy sowieckiej?
Przeczytaj także
Dołącz do newslettera!
