Nagroda literacka im. Józefa Mackiewicza

22-04-2021 Paulina Pieszko

Sądzi się, że największym uznaniem dla pisarza jest Nagroda Nobla – najbardziej prestiżowa nagroda literacka lub naukowa. Józef Mackiewicz miał szansę na jej otrzymanie, gdyż w 1974 roku Uniwersytet Amerykański w Kansas zgłosił jego kandydaturę do tej nagrody, jednak kontrowersje związane z pisarzem uniemożliwiły mu wpisanie się na…

Sądzi się, że największym uznaniem dla pisarza jest Nagroda Nobla – najbardziej prestiżowa nagroda literacka lub naukowa. Józef Mackiewicz miał szansę na jej otrzymanie, gdyż w 1974 roku Uniwersytet Amerykański w Kansas zgłosił jego kandydaturę do tej nagrody, jednak kontrowersje związane z pisarzem uniemożliwiły mu wpisanie się na karty historii w charakterze noblisty. Otrzymał on mnóstwo innych nagród, jednakże największym wyrazem uznania dla twórczości Józefa Mackiewicza jest nagroda literacka jego imienia.

Nagroda literacka im. Józefa Mackiewicza to wyróżnienie przyznawane pisarzom i literatom od 2002 roku. Traf chciał, że pierwsza nagroda została przyznana akurat w roku setnej rocznicy urodzin Józefa Mackiewicza. Pisarz znany był ze swych wyrazistych poglądów. „Mackiewicz obnażał nieprawdziwość powszechnie przyjętej wizji historii. Pokazywał całą jej złożoność, wielowątkowość, trudności w przyznaniu komuś racji. Nie mogło się to podobać wszystkim” – pisał Włodzimierz Bolecki, autor biografii Mackiewicza pt. „Ptasznik z Wilna”. Nieprzypadkowo uhonorowanie pisarzy nowego pokolenia ową nagrodą świadczy o tym, że idą oni w jego ślady, upubliczniając fakty historyczne Polski z nowej lub nieznanej nam dotąd perspektywy. Mottem przewodnim konkursu jest słynne powiedzenie prozaika: „Jedynie prawda jest ciekawa”.

 Fundatorzy i pomysłodawcy tej nagrody Jan Michał Małek – działacz polsko-amerykański, inżynier, przedsiębiorca, inwestor i Zbigniew Zarywski – również biznesmen, jak sami mówili, byli zakochani w twórczości Józefa Mackiewicza. Główna nagroda dla laureata wynosiła 8 tys. dolarów (teraz podobno jest to 10 tys. dolarów), która ma zachęcić współczesnych prozaików i publicystów pójść tropem Józefa Mackiewicza i nie poddawać się powszechnym opiniom, utartym banałom czy powielanym błędnym schematom. Osoby wyróżnione również otrzymują premię w wysokości 1 tys. dolarów. Wagę tej inicjatywy dobrze podsumował Andrzej Kumor, mówiąc: „Nagroda im. Józefa Mackiewicza może przekształcić się w prawdziwą polską instytucję – urosnąć do rangi fundacji popierającej myśl i twórczość. (…) Pieniądze to klucz do skutecznej działalności politycznej, społecznej – każdej. (…) Tak czy owak, pieniądz służy do przeobrażania świata, według życzenia tych, którzy go mają. Na dobre i na złe”. 

Nagroda jest wręczana corocznie od ponad 18 lat w Dzień Niepodległości Polski – 11 listopada – co również jest dosyć wymowne. Jedną z kluczowych cech prawdziwego patriotyzmu jest dążenie do przedstawiania prawdziwej historii własnego kraju, ażeby mógł on rozwijać się w uczciwości i wiarygodności. Czy może być lepsze uczczenie tak ważnego dnia dla historii kraju niż uhonorowanie tych, dla których kluczowe jest właśnie poznanie swego kraju takim, jakim był naprawdę?

Na przestrzeni lat jury Kapituły Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza stara się wyłonić najlepszego z najlepszych, którzy nie boją się głosić tego, co inni woleliby przemilczeć. Nagrodę otrzymali m.in. ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski (2007 rok), Andrzej Nowak (2015 rok) czy Jacek Kowalski (2017). Pozostaje mieć nadzieję, że założenie konkursu spełni oczekiwania ich założycieli i polscy pisarze nadal będą dociekać i głosić prawdę.

Źródła:

1. http://jozefmackiewicz.com/nagrobis.htm

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Nagroda_Literacka_im._J%C3%B3zefa_Mackiewicza http://jozefmackiewicz.com/

Paulina Pieszko

Artykuły autora

Udostępnij: